Ayşe İşçi

Türkiye ekonomisinde vergilendirme sisteminde sessiz ama etkisi büyük bir değişim kapıda.08.09.2025 Tarihli 33012 sayılı Resmi Gazetenin, 10380 sayılı Cumhurbaşkanı Karar numarası ile birlikte, büyükşehir belediyesi sınırları içinde ve nüfusu 30 binin üzerinde olan ilçelerde belirli meslek grupları artık basit usul yerine gerçek usulde vergilendirilecek. Karar, 1 Ocak 2026 itibarıyla yürürlüğe girecek.

 Kimler Etkilenecek?

 Yeni düzenlemeyle birlikte artık basit usulden faydalanamayacak olan mükellefler şunlar:

1. Her türlü emtia imalatı yapanlar

2. Emtia alım-satımı ile uğraşanlar (pazarcılar hariç)

3. İnşaat işleriyle uğraşanlar

4. Motorlu taşıt bakım ve onarımı yapanlar

5. Lokanta ve benzeri hizmet işletmeleri işletenler

6. Eğlence ve istirahat yerleri işletenler

7. Şehir içi yolcu taşımacılığı yapanlar

 Vergiye Etkisi

 Basit usul, küçük esnaf için adeta bir “can simidi”ydi. Daha düşük vergi yükü, daha az defter tutma zorunluluğu ve sade bir beyan esasına dayanıyordu. Ancak yeni düzenlemeyle birlikte bu işletmeler, gerçek usulde defter tutacak, KDV mükellefi olacak, gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerini tam olarak verecekler. Bu durum:

Vergi tabanını genişletecek, kayıt dışılığın azalmasına katkı sağlayacak.

Devletin vergi gelirlerini artıracak.

Küçük işletmeler için ise mali müşavirlik ve muhasebe giderlerini artıracak.

 Vergi Adaletindeki Yeni Denge

 Basit usul sistemi yıllardır küçük esnafın yükünü hafifletmek için bir kolaylık sağlıyordu. Ancak zamanla bazı sektörlerde, iş hacmi büyüyen işletmelerin de bu sistemden yararlandığı görüldü. Bu durum, benzer büyüklükteki işletmeler arasında vergi yükünde eşitsizlik algısını beraberinde getirdi.

 Örneğin;

Bir lokanta basit usulde düşük vergi öderken, aynı bölgede faaliyet gösteren bir restoran gerçek usulde yüksek vergi ödemek zorunda kalıyordu.

Oto tamir ve bakım işleri yapan bir işletme basit usulde kalırken, benzer büyüklükteki servis işletmeleri gerçek usuldeydi.

Şehir içi taşımacılık yapan minibüs esnafı basit usulde kalırken, nakliye firmaları daha ağır bir vergi yüküyle karşı karşıya kalıyordu.

 İşte bu farklılıklar, zaman içinde vergi adaletinin sorgulanmasına yol açtı.

Yeni düzenleme ile birlikte:

Aynı iş kolunda faaliyet gösterenler aynı vergi sistemine tabi olacak.

Sektörler arasında “kim daha az vergi ödüyor?” tartışması sona erecek.

Esnaflar arasında daha eşit ve adil bir zemin oluşacak.

 Burada önemli bir noktayı da vurgulamak gerekiyor: Bu düzenleme, esnafı cezalandırma amacı taşımıyor. Aksine, yıllardır konuşulan bir adaletsizliği ortadan kaldırmayı hedefliyor. Küçük esnafın yükünün artacağı doğrudur; ancak aynı zamanda sektörel eşitliğin sağlanması, uzun vadede esnafın da hakkını koruyacak bir adım olacaktır.

 Sektörler Açısından Vergi Adaletinin Yansımaları

İmalat ve Alım-Satım

Üretim ve satış hacmi yüksek olan işletmelerin basit usulde kalması, ciddi bir vergi adaletsizliği yaratıyordu. Gerçek usule geçiş, bu sektörde eşitliği sağlayacak.

İnşaat Sektörü

Yüksek cirolarla çalışan müteahhitlerin basit usulden yararlanması, aynı iş kolundaki diğer işletmelere göre avantaj sağlıyordu. Yeni düzenleme bu boşluğu kapatıyor.

 Oto Tamir ve Bakım İşletmeleri

Büyük oto servisleri, basit usulde düşük vergiyle faaliyet gösterebiliyordu. Gerçek usule geçişle daha adil bir vergi yükü paylaşımı sağlanacak.

 Lokantalar ve Hizmet İşletmeleri

Bir lokanta ile bir restoran arasında vergi farkı ciddi bir rekabet bozukluğu yaratıyordu. Artık her ikisi de aynı vergi düzenine tabi olacak.

 Eğlence ve İstirahat Yerleri

Kahvehane ve çay bahçeleri ile kafeler arasındaki vergi farkı ortadan kalkacak. Bu da rekabetin daha eşit şartlarda yapılmasını sağlayacak.

 Şehir İçi Yolcu Taşımacılığı

Minibüsçülerle nakliye firmaları arasındaki vergi avantajı farkı kapanacak, taşımacılık sektöründe de adalet sağlanacak.

 Mükellefler Açısından Durum

Olumlu Tarafı:

Vergi adaleti güçlenecek.

Şeffaf ticaret ortamı oluşacak.

Bankalar ve finans kuruluşları, kayıtlı işletmelere daha kolay kredi sağlayacak.

Olumsuz Tarafı:

Vergi yükü artacak.

Muhasebe ve bürokrasi maliyetleri yükselecek.

Küçük işletmelerin rekabet gücü bir süre zayıflayacak.

 Ekonomiye Katkısı

 Makro ölçekte bakıldığında, bu düzenleme kayıt dışı ekonomiyi azaltacak ve devletin vergi gelirlerini artıracak. Özellikle aynı sektördeki işletmeler arasında vergi eşitliğinin sağlanması, piyasadaki haksız rekabeti ortadan kaldırarak daha dengeli bir ekonomik yapı oluşturacak.

 Sonuç olarak;

 2026’dan itibaren başlayacak bu yeni dönem, vergi sisteminde adil paylaşımı güçlendirecek. Bazı küçük işletmeler için zorluklar doğuracak olsa da uzun vadede Türkiye’nin vergi gelirlerini artıracak, kayıt dışılığı azaltacak ve ekonomide şeffaflığı güçlendirecek. Esnafın yükünü hafifletecek desteklerle birlikte bu geçiş, hem devlet hem de vatandaş açısından daha adil bir vergi düzeninin kapısını aralayacak.